เมนู

559. อรรถกถาสิวกเถราปทาน



พึงทราบเรื่องราวในอปทานที่ 9 ดังต่อไปนี้ :-
อปทานของท่านพระสิวกเถระ อันมีคำเริ่มต้นว่า เอสนาย จรนฺตสฺส
ดังนี้.
แม้พระเถระรูปนี้ ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระพุทธเจ้าพระองค์
ก่อน ๆ ได้สั่งสมบุญอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพานไว้เป็นอันมากในภพนั้น ๆ
ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้า พระนามว่า วิปัสสี ท่านได้เกิดในเรือนอัน
มีสกุล บรรลุนิติภาวะแล้ว วันหนึ่งเห็นพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จเที่ยวไป
บิณฑบาต มีจิตเลื่อมใส รับบาตรมาบรรจุขนมกุมมาสจนเต็มแล้วจึงได้ถวาย.
ด้วยบุญกรรมอันนั้น เขาจึงได้ท่องเที่ยวไปในเทวโลกและมนุษยโลก ใน
พุทธุปบาทกาลนี้ ได้บังเกิดในเรือนอันมีสกุลของพราหมณ์ในกรุงราชคฤห์
เขาได้มีชื่อว่า สิวกะ เขาเจริญวัยแล้ว จบการศึกษาในวิชาและศิลปะทั้งหลาย
แล้ว เพราะค่าที่ตนมีอัธยาศัยใคร่จะออกบวช จึงละกามบวชเป็นพระดาบส
ท่องเที่ยวจาริกไป ได้เข้าไปเฝ้าพระศาสดา ฟังธรรมแล้ว ได้มีศรัทธาบวช
แล้ว บำเพ็ญวิปัสสนา ไม่นานเท่าไรนัก ก็ได้บรรลุพระอรหัต.
ท่านครั้นได้บรรลุพระอรหัตแล้ว เกิดความโสมนัสใจ เมื่อจะ
ประกาศถึงเรื่องราวที่ตนเคยได้ประพฤติมาแล้วในกาลก่อน จึงกล่าวคำเริ่มต้น
ว่า เอสนาย จรนฺตสฺส ดังนี้. คำนั้นทั้งหมด บัณฑิตพอที่จะกำหนดรู้ได้
โดยง่ายทีเดียวแล.
จบอรรถกถาสิวกเถราปทาน

อุปวาน1เถราปทานที่ 10 (561)



ว่าด้วยบุพจริยาของพระอุปวานเถระ



[150] พระชินเจ้า พระนามว่าปทุมุตตระ
ผู้ทรงถึงฝั่งแห่งธรรมทั้งปวง ผู้รุ่งโรจน์แล้ว
เสมือนกองเพลิงที่ลุกโพลงฉะนั้น พระสัมพุทธ-
เจ้าปรินิพพานแล้ว.
มหาชน มาประชุมกันแล้ว บูชา
พระตถาคต กระทำจิตกาธารให้ดีแล้ว ยก
พระสรีระขึ้นสู่จิตกาธารแล้ว.
กระทำสรีรกิจแล้ว รวบรวมพระธาตุไว้
ในที่นั้น มนุษย์และเทวดาทั้งสิ้นเหล่านั้น ได้
กระทำพระสถูปพระพุทธเจ้าแล้ว.
พระสถูปนั้นชั้นหนึ่ง สำเร็จด้วยทอง
ชั้นที่สอง สำเร็จด้วยแก้วมณี ชั้นที่สาม สำเร็จ
ด้วยเงิน ชั้นที่สี่ สำเร็จด้วยแก้วผลึก.
ที่พระสถูปชั้นที่ห้านั่นแล สำเร็จด้วย
แก้วทับทิมล้วน ชั้นที่หก สำเร็จด้วยแก้วลาย
ทั่วทั้งองค์ตลอดถึงยอด สำเร็จด้วยรัตนะ
ทางเท้า สำเร็จด้วยแก้วมณี แท่นบูชา
สำเร็จด้วยรัตนะ พระสถูปทั้งองค์ สำเร็จด้วยทอง
สูงหนึ่งโยชน์.


1. ในบาลีทีฆนิกายเล่มที่ 10 ข้อ 130 ว่า อปวาณเถระ.